HİLM EHLİ OLMAK

Rabbimiz bu konuda şöyle buyurur;

''İnsanlara yumuşak davranman da Allah'ın merhametinin eseridir. Eğer katı yürekli, kaba biri olsaydın insanlar senin etrafından dağılıverirdi. Öyleyse onların kusurlarını affet, onlar için mağfiret dile ve işleri onlarla müşavere et. Bir kere azmettin mi yalnız Allah'a tevekkül et. Allah muhakkak ki kendisine güvenip, dayananları sever.'' Âl-i İmran Sûresi(159)

Câzibe unsuru yumuşak davranma; Cenâb-ı Mevlâ tarafından övülen bir vasıftır ki, bu ve benzeri pekçok ayette Cenâb-ı Mevlâ'nın bir ihsanı olduğu hatırlatılarak, bu vasfın bazı özelliklerine dikkat çekiliyor;

1.Onlara yumuşak davran,

2.Onları affet,

3.Onlar için Allah'tan(cc) mağfiret dile,

4.Onlarla istişâre et,

5.Bir işe azmettin mi, yani karar verdin mi o işte sebat et.

Bu şartlar; sınırları içerisinde, yumuşaklığın çok değerli bir vasıf olduğu bildirilmekte ve kulların bu değerli vasıflarla vasıflanmaları vurgulanmaktadır.

''Müminlere kol kanat ger, onları şefkâtle koru.'' Hicr Sûresi (88)

''Onlar iman etmiyorlar diye neredeyse kendini yiyip tüketeceksin!'' Şuarâ Sûresi(3)

Bu ayette, Peygamberimiz'in(as) kâfirlere karşı bile ne derece merhametli olduğu beyân edilmektedir. Cenâb-ı Hak bir yukarıdaki ayette müminlere kol kanat germesini ve onları şefkatle korumasını emrediyor. Bu emir aynı zamanda ümmetine bildirilen bir emr-i ilâhidir. İşte yüce Allah(cc) mümin kulundan böylesi bir davranış istemektedir. 

''Ey şanlı peygamber! Biz seni insanlara bir şahit, müjdeleyici, uyarıcı, Allah'ın izni ile O'nun yoluna davet eden bir peygamber ve aydınlatan bir lâmba olarak gönderdik.'' Ahzab Sûresi(45-46) 

Ve ayetin devamında 'Onlar istiğfara devam ederlerse, Allah bu takdirde de azab etmez' buyuruluyor ki, rahmet-i sonsuz yüce Allah(cc) böylece kullarını uyarıyor ve rahmetinin yollarını beyân ediyor. 

''Ey iman edenler! Siz Allah'ı sayar, haramlardan sakınırsanız, Allah size hakkı batıldan ayırt edecek bir anlayış, kuvvet verir. Sizin günahlarınızı örter, sizi affeder. Allah büyük lütûf sahibidir.'' Enfal Sûresi(29)

Bu ayet-i kerimede açık ifadelerle; kurtuluşun, selâmetin yolunun Rabbimize karşı saygılı olma, haramlardan sakınma olduğunun bildiriliyor olması ve yine saygılı kuluna inâyet edip, hakkı-batılı yani doğruyu-yanlışı ayırt edebilecek bir anlayış vereceğinin ve kemâl-i merhametinden günahını affedeceğinin, hatta affetmekle kalmayıp setredeceğinin, yani örterek mahşer günü âlemin önünde mahçup duruma düşürmeyeceğinin müjdesini veriyor olması, bir mümin için son derece düşündürücü ve sevindiricidir.

Aklı başında bir mümin, bu ayet karşısında kalbî durumunun ve amelî yönünün muhasebesini yapmalıdır.

'Allah'a(cc) karşı ne kadar saygılıyım ve haramlardan ne nispette sakınıyorum?' Bu durum gönül dünyasında, kalbî hayatında, amelinde, davranışlarında bilinir ki, bu hususta insan 'kendini bilir.'

Kimse kimsenin kalbine vâkıf olamaz. Muhabbet, ihlas, takva, saygı, müspet ve menfi duygular, hisler, temenniler, korku ve istekler vs hep kalbe ait vasıflardır. Bunları ve daha başka gönül dünyasını Allah'tan(cc) başka kimse bilemez. Ancak insan kendisini kısmen bilir.

Onun içindir ki, herkes kendi kendinin muhasebesini yaparak, nefsiyle mücadeleye devamla, Rabbine karşı saygılı, muhabbetli kul olmaya gayret edecek ki; korunsun, rahmete, cennete nâil olsun. Şu unutulmamalı, yüce Allah(cc) muhtelif ayetlerde, gizliyi de açığı da bildiğini beyân buyuruyor. ''Size şah damarınızdan yakınım, sözünüzü gizleseniz de açığa vursanız da hepsini bilirim.'' 

Efendimiz(sav) 'Müminin niyeti amelinin fevkindedir' buyurarak, kalbte olan halin, niyetin amelden daha değerli olduğuna dikkatleri çekmiştir ki, bu durumu yani kalpteki güzel niyet ve temennileri yüce Allah'tan(cc) başka kimse bilemez, hatta melek dahi vâkıf olamaz.

Hiçbir riya karışmıyor, onun içindir ki Hak katında muteber sayılıyor. Müspet niyetler böylesi değerli olduğu gibi, menfi niyetle işlenen en güzel amellerin dahi kabul olmayacağı, hiçbir değerinin olmadığı, üstelik azab-ı ilâhiyeye sebep olacağı bildirilmektedir.