NAMAZ

''Sana vahyedilen kitabı oku ve namazı kıl. Şüphesiz ki namaz hayâsızlıktan ve kötülükten alıkoyar. Allah'ı anmak elbette en büyük ibadettir. Allah yaptıklarınızı bilir.'' Ankebut Sûresi(45)

Kısa bir açıklama:

(İnnesselâte teriha anil fahşa-i vel münker) ''Şüphesiz ki namaz hayâsızlıktan ve kötülükten alıkoyar.'' Ayette hayâsızlık ve kötülük diye tercüme edilen fahşa ve münker kelimelerinin anlamı daha kapsamlıdır. Fuhşiyat alenî, açıktan işlenen bütün çirkinlikleri, edepsizlikleri ve ahlâk dışı davranışları ifade eden bir kelimedir. Münker de aklın ve şeriatın beğenmediği bütün uygunsuzlukları, kötü davranışları ve günahları ifade için kullanılır. Gerçekten şuurla kılınan bir namaz, namaz dışında da insanı her türlü çirkinliklerden, uygunsuz davranışlardan ve edep dışı hareketlerden alıkoyar. Günde 5 defa, günde 40 defa Rabbi huzurunda (iyyâke na'budü ve iyyâke neste'in) ''yalnız Sana kulluk ederim'' diyen bir musallinin elbette kötülüklerden uzak durması ve takva dairesi içinde olması gerekir.

''Kim namaz kılar da o namaz kendisini hayâsızlıktan ve kötülükten alıkoymazsa, o namaz olsa olsa onun Allah'tan daha fazla uzak kalmasını sağlar.'' Hadis-i şerif

''Beş vakit namaz sizin birinizin dergâhında cereyan eden nehir gibidir ki, ondan her gün beş kere gusül edilse onda kir kalmaz. (Bunun gibi) Allah beş vakit namazla günahları silip yok eder.'' Hadis-i şerif

''Namaz müminin miracıdır. Kulun Rabbine en yakınlığı namazda husûle gelir.'' Hadis-i şerif

Bu ayet ve hadislerden öğrendiklerimiz:

1. Beş vakit namaz her akıl baliğ müslümanın üzerine farzdır. En önemli ve en faziletli günlük ibadettir.

2. Namazı Allah'ın(cc) huzurunda olduğumuzun farkında ve şuurunda olarak kılmak gerekir.

3. Beş vakit namaza bilinçli olarak devam etmek insanı büyük günahlardan korur.

4. Kıldığımız namazlar bilmeyerek veya farkında olmayarak işlediğimiz küçük günahların Allah(cc) tarafından affedilmesine vesile olur.

5. İnsanları hayra davet ederken ve onlara İslâm'ı, İslâm prensiplerini tebliğ ederken güzel sözler ve hikmetli öğütlerle konuşmak Peygamber Efendimiz'in(sav) üslûbudur. Bizlerin de aynı şekilde davranması gerekir.

''Büyük günahlardan kaçınıldığı müddetçe beş vakit namaz, iki cuma arasında işlenen küçük günahlara kefarettir.'' Hadis-i şerif

''Gündüzün iki tarafında gecenin gündüze yakın saatlerinde namaz kıl, zira böyle güzel işler, insandan uzak olmayan günahları silip götürür.'' Hûd Sûresi(114)

''Cennette odalar vardır, dışları içlerinden içleri de dışlarından görülür. Bunlar tatlı söz söyleyen, oruca devam eden ve herkes uyurken gece namazı kılan kimseler içindir.'' Hadis-i şerif

Hz.Muaz bin Cebel(ra) anlatıyor; 

-Ya Resûlallah! Beni cennete girdirecek, cehennemden uzaklaştıracak bir amel söyle, dedim. 

Efendimiz(sav) cevaben buyurdular ki; 

-Çok büyük bir şey istiyorsun. Fakat Allah'ın kolaylaştırdığı kişi için pek kolaydır. 

1. Hiçbir şeyi ortak koşmadan yalnızca Allah'a kulluk edersin.

2. Namazı dosdoğru kılarsın.

3. Zekâtı verirsin.

4. Ramazan orucunu tutarsın.

5. Gücün yeterse haccedersin.

-Şimdi sana hayır kapılarını haber vereyim mi? Oruç kalkandır, sadaka suyun ateşi söndürdüğü gibi günahların azabını söndürür. Kişinin gece kıldığı namaz da günahı söndürür(Yani günahları yok eder), buyurmuş ve şu ayet-i kerimeyi okumuştur; 

-''Korku ve ümitle Rablerine kulluk ettikleri için vücutları yataklarında uzak kalır ve kendilerine verdiğimiz rızıktan Allah yolunda harcarlar. Yaptıklarına karşılık olarak onlar için ne mutluluklar hazırlandığını hiç kimse bilemez.'' Secde Sûresi (16-17)

Daha sonra Efendimiz(sav) şöyle buyurdu; 

-Sana bütün işlerin başını, doruk noktasını, ana direğini bildireyim mi? 

-Bildir Ya Resûlallah, dedim. 

-İşin başı İslâm, direği namaz, doruğu cihattır. Sonra bunların kıvamının kendisine bağlı olduğu şeyi can damarını bildireyim mi? dedi. 

-Bildir Ya Resûlallah! dedim. 

Bunun üzerine Efendimiz(sav) dilini göstererek, eliyle tutup; 

-İşte şunu koru ey Muaz, insanları yüzüstü cehenneme sürükleyen dillerinin ürettikleridir, buyurdu.

Hadis-i şeriften öğrendiklerimiz:

1. İmansız ve İslâm'sız hiçbir şeyin en güzel iş, amel de olsa kıymeti yoktur, amellerin değerli olması için iman şarttır.

2. Müslümanlar yaptıkları güzel işlerin güzel sonuçlarını görebilmek için dillerine hâkim olmak zorundadırlar.

3. İnsanı hem dünyada hem de ahirette sıkıntıya sokan şey, ağzından denetimsizce dökülen sözlerdir. 

''Müminin şerefi gece namazına kalkmasında ve izzeti insanlardan ganî bulunmasındadır.'' Hadis-i şerif

Anladıklarımız:

Gece ibadeti müminin şerefli olmasına sebep olur ve yine müminin izzetli olması da insanlardan ganî olması yani kanaatkâr, gönül zengini olması ve bu sûretle kimsenin malında gözünün olmamasındadır. Dolayısıyla hased etmemesindedir. Böyleleri Hak Tealâ'nın indinde değerli, izzetli olduğu gibi halk arasında da izzetlidirler. 

Hz.Âişe(ra) anlatıyor: ''Hz.Peygamber(sav) kuşluk namazını dört rekât kılardı, Allah'ın dilediği kadar da ziyade ederdi.'' 

''İnsanda 360 mafsal vardır. Bunlardan her biri için bir sadaka vermek gerekir. Eğer bulamazsan iki rekât kuşluk namazı sana yeter.'' Hadis-i şerif

''Her kim kuşluk namazını iki rekât olarak kılarsa gafillerden madûd yazılır. Kim dört rekât kılarsa abidler meyânına yazılır, kim altı rekât kılarsa o gün kendisine günah lâhik olmaz, kim sekiz rekât kılarsa kaanitler meyânına yazılır ve her kim on iki rekât kılarsa Allah ona cennette bir ev bina eder. '' Hadis-i şerif

Not: Bu hadiste beyân olunan müjdeli haberler ve benzeri başka konular için de Cenâb-ı Hakkın vadettiği ikramlara nailiyat ancak farzları eda, salih amel ve takvalı kul olmak şartıyladır. 

''Gerçekten cennette duha (kuşluk) denilen bir kapı vardır. Kıyamet koptuğu vakit bir münâdi çıkarak 'kuşluk namazına devam eden kullar neredesiniz, kapınız işte budur. Allah'ın rahmeti ile oradan girin,' buyurur.

Anladıklarımız:

1. Kuşluk namazı son derece faziletli bir ibadettir. Farzlardan sonra nafile namazlardan olup, Efendimiz'in(sav) sürekli kıldığı pek muteber bir namazdır. 

2. İki rekât kılınacağı gibi, dört, altı, sekiz ve on iki rekâta kadar kılınabileceği bildirilir. Fakat on iki rekâttan fazla kılındığına dair herhangi bir rivayet yoktur.

3. Hz.Âişe'nin(ra) rivayetinde Efendimiz'in(sav) âdeti üzere dört rekât kıldığı, fakat zaman zaman daha fazla kıldığı anlaşılmaktadır. 

Hz.Ebu Derda(ra) anlatıyor: Efendim, Habibim(sav) bana üç şey vasiyet etti, ben bunları yaşadığım müddetçe asla terk etmedim; 

1. Her ayda üç oruç, yani üç gün oruç tutmayı(ayın başı, ortası ve sonunda).

2. Kuşluk namazı kılmayı.

3. Vitir namazı kılmadan uyumamayı.

Açıklama:

1. Her ay üç gün oruç tutmak müstehabtır. İşlenen hayırlı amellere on kat sevap yazılacağı Kur'an-ı Kerim ile sabittir, bildirilmiştir. Buna göre mümin bir kul üç gün oruç tutmakla, otuz gün oruç tutmuş gibi olacağı, her ay devam edilirse Ramazan ayıyla birlikte senenin her gününü oruçlu gibi geçireceği ümit edilir Mevlâ'nın engin rahmetinden.

2. Vitir namazının uyumadan önce tavsiye edilmesi, gece yarısı bir garanti olarak uyumadan kılmasını tavsiye etmiştir. Gece uyanacağından emin olanlar için ise vitrin gecenin sonuna doğru kılınması efdaldir.

3. Kuşluk namazının zamanını mezhep imamları ve fıkıh alimleri şöyle tarif etmişler; güneş doğduktan kırk beş dakika sonrasından başlayarak zeval vaktinden yani öğle ezanının okunduğu vaktin yarım saat öncesine kadar kılınır.

4. Kuşluk namazının en makbul zamanı günün dörtte birinin geçtiği zamandır.

5. Efendimiz(sav) kuşluk namazı kılanları meth-ü sena etmiştir. Bu namazın(evvabin) yani Allah'a(cc) yönelerek, O'na(cc) tövbe edenlerin namazı olduğunu buyurmuştur. 

Not: Evvab tövbe edip Hakka yönelen demektir. Evvabin ise evvabın çoğulu olup, Hakka yönelenler demektir.

''Kişinin gece yarısı kıldığı iki rekât namaz bütün varlığı ile dünyadan hayırlıdır. Eğer ümmetime ağır gelmesinden korkmasaydım bu iki rekât namazı onlara borç kılardım.'' Gene buyurdu: ''Gece kıyamına devam edin, zira bu sizden önceki salihlerin ibadetidir. Çünkü gece ibadeti Allah'a yakınlık ve günahlara kefarettir, insanı bedeni hastalıklardan korur ve Allah'a yaklaştırır.'' Hadis-i şerif

''Mümin-i kâmillerin yanları yataklarından uzak olur. Allah'ın azabından korktuklarına ve rahmet-i ilâhiyeyi ümit ettiklerine binaen, Rablerine tazarru ve niyaz ederler ve onlar verdiğimiz rızıklardan muhtaç olanlara verirler, infak ederler.'' Secde Sûresi(16)

Açıklama:

Bu ayet-i kerimeden anlaşılan o ki kâmil müminlerin vasıflarından biri de gece ibadetine devam etmeleridir. Bir diğeri de cömert olup, Allah'ın(cc) kendisine ihsan ettiği nimetlerden Hak yolunda rızaullah için infak etmeleridir. Bu iki haslet insanı kemâle erdiren vesilelerden olduğu gibi, kâmil müminlerin müşterek vasfıdır.

''Yevm-i kıyamette muhasebeye evvela namazdan başlanır. Eğer namaz hesabı doğru verilirse, sair amellerin de kabulüne yardımı olur. Aksi takdirde sair amellerinin muhasebesinde de sıkıntı çeker.'' Hadis-i şerif

''Herşeyin bir alâmeti vardır, imanın alâmeti de namazdır.'' Hadis-i şerif

''İnsan ile küfür arasında yalnız terk-i salât vardır, yani namazı terk etmek insanı küfre yaklaştırır.'' 

''Abd ile şirk arasında terk-i salât vardır, yani namaz terk edilince abd müşrik gibi olur. Namaz kılmayan kimse hiçbir din ihtiyar etmemiş gibi olur.''

''Enbiyadan sonra kötü nesiller onlara halef oldular ki onlar namazı zayi ettiler ve şehavet-i nefsaniyelerine ittiba ile doğru yoldan çıktılar. Binaenaleyh onlar yakında cehennem ateşine mülâki olurlar.'' Meryem Sûresi(59)

''Namaza durduğun zaman sanki son namazın gibi kıl, yarın pişman olacağın şeyi söyleme, insanların gafilane arzu ettiği şeylere arzu duymayı bırak.'' Hadis-i şerif

Allah buyurur: ''O Rahman'ın kulları ki Rablerinin huzurunda kıyama durarak ve secdelere kapanarak gecelerini ihya ederler.'' Furkan Sûresi(64)

''Gecenin bir kısmında O'na secde et, gecenin uzun bir bölümünde de O'nu tespih et.'' İnsan Sûresi(25-26)